‘Het is belangrijk om al bij beginnende problemen snel in te grijpen’
Depressie Expertisecentrum Jeugd (DECJ) behandelt jongeren van 12-23 jaar met ernstige depressies
Elk jaar zijn 37.000 jongeren in Nederland depressief. Ze voelen zich somber, lusteloos en vinden hun leven nauwelijks de moeite waard. Dit zijn forse cijfers: in een klas van 25 leerlingen zijn er gemiddeld 5 leerlingen met psychische problemen en 1 met een depressie. Wat is de oorzaak hiervan en hoe kunnen we deze jongeren zo goed mogelijk bereiken én helpen?
Volgens Daan Creemers, behandelaar bij het Depressie Expertisecentrum Jeugd van GGZ Oost Brabant (DECJ) is het vaak een opeenstapeling van narigheid die ervoor zorgt dat een ‘gewoon’ rotgevoel uitmondt in depressiviteit. “Het is zelden één tegenslag. Onderzoek toont aan dat er vele factoren zijn die een rol kunnen spelen.”
“Om verergering van depressies bij jongeren te voorkomen, is het belangrijk om al bij beginnende problemen snel in te grijpen”, vervolgt Daan. “Wat dit lastig maakt is dat depressieve klachten bij jongeren soms moeilijker te herkennen zijn. Vaak komen ze tot uiting op andere manieren, denk aan slechte schoolresultaten, lichamelijke klachten, agressie of conflicten. Om jongeren gericht op te sporen en te helpen ontwikkelden we samen met anderen zoals scholen, GGD, gemeenten, universiteiten en Trimbos-instituut de preventieve netwerk aanpak STORM (Strong Teens and Resilient Minds: sterke tieners en veerkrachtige gedachten). Deze regionale netwerk aanpak is een programma dat inzet op de ontwikkeling van een positief zelfbeeld, weerbaarheid en veerkracht bij jongeren.”
STORM
Rian van de Boogaart en Sanne Rasing, programmaleiders van STORM lichten de aanpak verder toe. Rian: “Om somberheid en suïcidaal gedrag op te sporen, worden álle leerlingen van de deelnemende scholen in onze regio door de GGD gescreend. Zij vullen daarvoor een vragenlijst in. Ongeveer 10% van alle leerlingen geeft aan last te hebben van (beginnende) depressieve gevoelens; zij krijgen Op Volle Kracht aangeboden, een preventieprogramma gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. Jongeren die uit de screening als mogelijk suïcidaal naar voren komen, krijgen binnen 48 uur een gesprek met een GGD verpleegkundige. Daarna wordt bekeken welke intensieve hulp er nodig is. Zo konden we al enkele jongeren die ernstig suïcidaal bleken, snel een behandeling aanbieden.”
Ook kennis delen met ketenpartners vormt een belangrijk onderdeel van de STORM-aanpak. Sanne: “We trainen GGD verpleegkundigen en artsen in het inschatten van het suïciderisico en docenten worden getraind tot gatekeeper, waardoor zij makkelijker in gesprek gaan met jongeren om te achterhalen of een jongere vastloopt. Ook leiden we jeugdhulpverleners, schoolpsychologen en zorgcoördinatoren op tot ‘Op Volle Krachttrainer’. Zij geven in koppels met verschillende samenstelling de training aan leerlingen.” “Zo neemt iedere ketenpartner een onderdeel van STORM voor zijn rekening”, vult Rian aan. “En door deze manier van werken weten we elkaar veel beter te vinden en kunnen we snel en makkelijk overleggen.”
Behandeling
Het Depressie Expertisecentrum Jeugd van GGZ Oost Brabant. Het is gespecialiseerd in het behandelen van jongeren (12-23 jaar) met ernstige depressieve klachten. Daan: “Wij bieden specialistische zorg bij ernstige, zeer hardnekkige depressies en zetten een combinatie van bewezen effectieve behandelingen in. Ook als jongeren daarnaast andere psychische problemen hebben, zoals angst, trauma of persoonlijkheidsproblemen, kunnen wij hen helpen. Er is ook een groep jongeren die een slechte prognose heeft en een grote kans heeft om door te glijden richting een chronische depressie of suïcidepoging. Er is steeds meer bewijs dat er grote verschillen zijn in onder andere aanleg en de oorzaak van de depressie. Binnen DECJ kunnen we inzoomen op gepersonaliseerde, individuele behandelingen.”
Effectiviteit
Jongeren blijken vaak bijzonder veel veerkracht te hebben, weet Yvonne Stikkelbroek die als klinisch psycholoog en onderzoeker verbonden is aan het Depressie Expertisecentrum Jeugd: “Het is machtig mooi om te zien hoe jongeren na een moeilijke fase het leven weer omarmen en zichzelf verder gaan uitvinden. Het geeft veel voldoening om daar als hulpverlener tijdelijk een rol in te spelen.”
Ook wetenschappelijk onderzoek is belangrijk om nog effectiever te behandelen. Yvonne: “Daarom doen we binnen DECJ ook veel onderzoek naar de effectiviteit van behandelingen bij depressieve jongeren en wisselen we kennis uit met andere experts in het veld. We willen kunnen aantonen wat het effect van onze behandelingen is. Zo kunnen we onze zorg en behandelingen blijven verbeteren en er in de toekomst voor zorgen dat óók jongeren die onvoldoende baat hebben bij de huidige behandelingen geholpen kunnen worden. We doen daarnaast ook onderzoek naar het voorkomen van terugkerende depressieve klachten door middel van de Stayfine App met als doel om te voorkomen dat jongeren die hersteld zijn terugvallen.”
Meer weten?
